Tuesday 9 June 2015

The Idea of Equality

"The Idea of Equality"-

Vonchun Euclid a Siarkawp formula in loi hang tan rei."Things which are equal to the same things are equal to each other". Ma hi Mathematician Euclid a first common notion(Siarkawp dan hmasak) a chang. Mahi siarkawp reasoning a dan puiin thu fe khatka a chang. Adik, tongbai homin, athil homin. A ral tak hun homa adik tia pom aloi chang, hmatiang homa tiklai paiin changa ti. Euclid an ati chu mahi "self evident"(Hoipui tu ngai loi) achang. Kum 2000 ka hnung homin ala dik achang ma dan hi.
A=B, B=C, C=D; Ma angka hi achang chun ahnuaia angka homin eiin ziak thei tiroi-
A=B=C=D, ma tina chu ma taka A, B, C nih D hei hi thil dang dang an chang, changrochu anin ang rit an rengkan, nawle moh an rengkan khatka anin ang pui, khatkan an rengka an ang pui.
Changle atun equality(in angna) in loi hang zawm nawk rei, machu atak pu/thupui chu achang leiin, machu balance(an hni a in var) achang, machu achang an awm(fareness) ei iti thin chu, machu achang justice (Darlong tawngin ki hoi naw), machu a chang equality(in angna) ei iti chu. Thuhriltu khatkan aloi ti angkan, sermon hi a tawi hom ken ziak thiam, changa voika ken ziak tan chun i mong dingin ke duai luat thin thin". Mahi ki hong ti na ni ziak na sanchu, Darlong nai hei hi khawhmual inthleng rual rualin eiin thleng ve, atha thil tamka ti a. Ei society hi liberal fe achang, changhomin atira equality/balance awm ha hmoloi in a boiral tir in ke hoi. Inkan moh machu loi hang ngaitua rei.
1) Ei hnam hi rengram sung homa hmun chik fe ka ei ilua achang. anaranin sim ni hmar in eiin then(Sim bial-hmar bial). Sim biala mi khatkan hmar biala mi chu a nara nin sim biala mi rek chun ei en dan ang naw. Hmar bial chu changkang na tiang hom hnung anin tawl in eiin ngai sim biala mi hei chun. Nawle moh, Saibual hei kher chu an ler, anin chapoi, Darchawi hei kher chu mi an hmu ngep, Deora mi heichu mi hem(in-vua) an awi, ma angka thil hei hi tawngbai ngei homa suak thin a chang. Imo an lang changin..? Groupism, regionalism inpum khatloina tawngbai an chang ma hei chu. Maleia chun barrier khatka in hmutheiloi a awm thlat.
2) Ki ti tak angkan eiin hoi zoi zai tak naw a, khopui a lekha zir hom tamka ei awm ta. Thil khatka ki hmu ve chu khopui lai homa groupism an leng ei mani laia. Ma groupism chu koihran(Catholic/Baptist/Presbtrn/EFCI), khuani-tui(Saibual, Lamkhuang, Hmunbei) nih hnam hmangin(example-Invang/Rante/Puiloi) a pung hmawloiin. Ma dungzui chun inkhawmna nih Pathian inpakna tak hmana a zem ei tum ta. Saibual hei inkhawmna na achun Deora mih pa chu an khawm awi naw, nawle Baptist hei inkhawmna achun catholic pa chu an khawm awi naw. Ma angkata thil hi a lang suak naw homin arila chun a awm thlat. Chimu hi hun sawt ka mawng loiin rineng rila a awm thei, hnunga ei ring loi hun takin a mawng thei. Ma hom hi ma angka den chu achang.
Maleiachun, Darlong lai ngota chun koihran, khua-ni tui, hnam nih bial in ni then hram naw rise, Euclid a siarkop dan angka chun ei kara chun equality(=) chai awm zok rise. Ke lawm.

No comments:

Post a Comment